DRUGA TRASA HISTORYCZNA

1.      Miejsca upamiętniające II wojnę światową

A.      Kościół parafialny (ul. Piłsudskiego)

 W kruchcie kościelnej w 1987 roku umieszczono pamiątkową tablicę ku czci  poległych żołnierzy AK z IV Rejonu Obwodu Łuków. W 1990 roku dokonano wmurowania tablic pamiątkowych poświęconych dowódcom oddziałów AK: Wojciechowi Barejowi, Wiktorowi Kaczorowi, Adamowi Nenckiemu i Zygmuntowi Bagrowskiemu. Znajduje się tam również urna z ziemią katyńską przywieziona przez pana Bareja ze Skórca, jej wmurowania dokonał porucznik Paweł Królikowski. Podczas II wojny na wieży kościoła znajdowała się radiostacja, skąd nadawano i odbierano tajne meldunki oraz prowadzono nasłuch radia londyńskiego.

 

   B.      Pomnik kapitana „Ostoi” (ul. Piłsudskiego przy skrzyżowaniu z ul. Ostoi)

Osłonięty w 1990 roku, przywołuje pamięć   Wacława Rejmaka ps. „Ostoja” - legendarnego dowódcy miejscowego oddziału AK zwanego „Kasantami Ostoi” . Uroczystego odsłonięcia dokonał brat kapitana Henryk Rejmak wraz z kombatantami Henrykiem Nowosielskim i Marianem Drabińskim. Okolicznościową  homilię podczas Mszy świętej wygłosił Ks. Bp Jan Mazur.

 

C.      Pomnik ofiar II wojny światowej (ul. Piłsudskiego)

Wzniesiony w 1947 roku według aktu erekcyjnego  „na miejscu męczeńskiej śmierci 2 bohaterów mieszczan tutejszych zamordowanych przez carski despotyzm w roku 1963 za walkę o wolność Polski(…) i ku czci tych wszystkich, którzy w więzieniach i obozach hitlerowskich życie swe Ojczyźnie w ofierze złożyli”. W okresie PRL pod tym pomnikiem składano kwiaty podczas pochodów pierwszomajowych oraz uroczystości patriotycznych związanych z II wojna światową.

D.     Kwatera Wojenna na cmentarzu parafialnym (ul. Kościelna)

Odsłonięta w 1996 roku, upamiętnia mieszkańców Stoczka Łukowskiego i okolic, którzy walczyli w czasie II wojny światowej w formacjach Wojska Polskiego i  Armii Krajowej. Kwaterę odsłonięto podczas uroczystości związanych z obchodami 450-lecia nadania  Stoczkowi  praw miejskich. Inicjatorem budowy był pan Zbigniew Nowosielski, miejsce pod Kwaterę przekazał  ówczesny proboszcz Józef Huszaluk. 

 

E.      Groby żołnierzy i partyzantów z czasów II wojny na cmentarzu parafialnym (ul. Kościelna)

W starszej części cmentarza znajdują się groby między innymi: „żołnierza wyklętego”  Adama Nenckiego   (uczestnika kampanii wrześniowej, porucznika  AK, odznaczonego Orderem Virtuti Militari, zamordowanego przez NKWD w 1945 roku i jego towarzysza broni Zygmunta Pawlika ps. „Stańczyk”);   Konstantego Wietraka  - żołnierza II Korpusu Polskiego Armii Andersa uczestnika bitwy pod Monte Cassino , Bolesława Rosy, Wojciecha Bareja  i wielu innych)

 

F.       Dworek  Zgórznica  (ul. Nowoprojektowana 1) W czasach II wojny światowej dworek rodziny Nenckich był miejscem konspiracyjnych spotkań „Kasantów Ostoi” (nazwa potoczna miejscowego 1 Batalionu 35 P.P. AK pochodząca od pseudonimu ich dowódcy kpt. „Ostoi” i od słowa kasować – niszczyć).  Przed dworkiem znajdują się dwa pomniki: Dąb Pamięci poświęcony żołnierzom AK oraz pomnik poświęcony Alinie Nenckiej - Sławińskiej ps. „Rola” i Adamowi Nenckiemu ps. „Konrad” – właścicielom Dworku, oraz  Zygmuntowi Pawlikowi ps. „Stańczyk”)